Bí kíp sống sót trên thị trường chứng khoán

Để kiếm tiền thành công trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư không cần quá nhiều trình độ chuyên môn cũng như khả năng phân tích cao siêu của một chuyên gia mới thu lại hiệu quả nhất định. Những hiểu biết cơ bản về thị trường chứng khoán, tình hình vĩ mô, nền kinh tế là điều cần thiết khi bắt đầu.

Ông Lê Đức Khánh - 2011 đến nay: Trưởng phòng Tư vấn đầu tư khối môi giới, Giám đốc Chiến lược đầu tư tại Công ty Chứng khoán MaritimeBank - 2008-2011: Chuyên viên phân tích cao cấp tại Công ty Chứng khoán Thăng Long Trình độ: - Tiến sĩ Khoa học Kinh tế tại trường Paris II Pantheon Assas, Pháp

Đầu tư không chuyên cũng như đầu tư theo tin đồn từng gây thiệt hại khá lớn cho người cầm cổ phiếu. Trong khi đó, nếu trang bị đầy đủ thông tin, kiến thức và duy trì một tỷ lệ nhất định trong danh mục, dân chơi cổ phiếu có vô số cơ hội kiếm bộn tiền.

Ở Việt Nam, nhà đầu tư thường có nhiều “chiêu” kiếm tiền từ thị trường chứng khoán, nhưng nổi bật và lâu đời nhất vẫn là hai phong cách cổ điển, bao gồm đầu cơ cổ phiếu và đầu tư giá trị. Trong đó, đầu cơ cổ phiếu chủ yếu là mua theo niềm tin, nương theo dòng tiền, mua bán ngắn hạn những mã đang có khối lượng giao dịch lớn, giá tăng nhanh. Phần lớn các nhà đầu tư trong nước đang áp dụng phương pháp này và hầu hết bị thất bại. Để có thể sống trên thị trường với chiến lược đầu cơ, ngoài việc chọn lọc đúng cổ phiếu phù hợp, nhà đầu tư còn phải đọc hiểu sơ được biểu đồ phân tích kỹ thuật để nắm được thời điểm nào xuất hiện hoặc kết thúc sóng. Tuy nhiên, đa phần nhà đầu tư không chuyên ít khi chú ý đến công cụ phân tích này dẫn đến việc hạn chế sự chủ động khi ra quyết định mua bán.

Bên cạnh đó, thời gian mua bán cũng rất quan trọng, bởi việc giải ngân không thể chỉ trong một phiên, cũng không thể kéo dài hàng tuần lễ. Tôi nghĩ thời gian ổn nhất chỉ nên kéo dài từ 2-3 phiên. Trong giao ngắn hạn, việc theo dõi sát thị trường, chăm sóc kỹ danh mục là điều tối cần thiết. Hơn nữa, danh mục mua vào đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ, vốn hạn chế thì chỉ nên mua, bán 2-3 loại cổ phiếu là cùng. Chọn mua vào quá nhiều cổ phiếu sẽ hạn chế tính linh hoạt trong việc theo dõi biến động cũng như thời điểm bán ngay khi thị trường có dấu hiệu đạt đỉnh.

Việc mất mát, thua lỗ quá nhiều của nhà đầu tư trong thời gian gần đây cũng xuất phát từ sự không tuân thủ kỷ luật trong mua bán, không giải ngân đúng thời điểm và nhất là cứ liên tục đảo hàng qua các phiên. Thực tế cho thấy, trong vài năm qua, thị trường chỉ xuất hiện 2-3 con sóng nhỏ trong năm. Do vậy, để tận dụng tốt cơ hội, tránh thu lỗ, nhà đầu tư nhỏ lẻ vẫn nên xác định chiến lược và chỉ nên giao dịch 2-3 thời điểm nói trên. Ngoài ra nên ngừng hẳn việc giao dịch trong các khoảng thời gian giữa những con sóng để tránh thua lỗ do sự mất kiên nhẫn gây ra.

Đồng thời, nhà đầu tư cũng nên đưa ra giải pháp dự phòng khi biến động giá cổ phiếu không diến như dự kiến sau khi mua vào. Thông thường, nhà đầu tư nên đưa ra chiến thuật cắt lỗ khi giá giảm từ 8-10%.

Một phương pháp nữa cũng rất phổ biến với dân lướt sóng Việt Nam là đầu tư theo giá trị. Trong đó, nhà đầu tư có thể chủ động tìm kiếm các cơ hội trong trung hạn và dài hạn dựa trên tính toán triển vọng của doanh nghiệp. Đi theo chiến lược này, nhà đầu tư nên chọn lọc kỹ lưỡng những doanh nghiệp niêm yết hàng đầu, hoặc công ty có lợi thế cạnh tranh ưu việt so với những đơn vị khác trong ngành.

Kết quả kinh doanh và thị phần của doanh nghiệp luôn ấn tượng với tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu tăng trưởng tốt trong các năm gần nhất. Với sự biến động liên tục về tình hình vĩ mô và chính trị, đôi lúc một doanh nghiệp rất tốt lại vẫn có thể gặp khó khăn tạm thời và ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu. Đây chính là thời điểm cho những nhà đầu tư can đảm và biết nắm bắt cơ hội.

Kể từ khi thành lập đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam luôn tạo ra sự hấp dẫn thông qua những con sóng lớn, nhỏ ở bất cứ giai đoạn phát triển nào của nền kinh tế. Đặc tính của chứng khoán Việt Nam là thị trường mới nổi, còn non trẻ và cần nhiều thời gian để hoàn thiện, phát triển.

Điểm yếu là tính minh bạch chưa cao, nguồn tin và báo cáo còn nhiều sai lệch, chưa kể nhà đầu tư trong nước cũng còn thiếu hiểu biết cũng như kinh nghiệm đầu tư. Ngoài ra, biên độ dao động lớn sẽ là yếu tố rủi ro rất cao cho những nhà đầu tư lạm dụng đòn bẩy tài chính và theo đuổi chiến lược lướt sóng với những tin tức “đội lái”.

Việc đầu tư không chuyên cũng như đầu tư theo tin đồn đã gây thiệt hại khá lớn cho người cầm cổ phiếu khiến họ phải giá đắt. Mục tiêu bài viết dưới đây hướng tới khuyến nghị những người không chuyên hãy đầu tư thông minh ngay từ đầu và hạn chế tối đa những tổn thất không có.

Theo quan điểm của cá nhân, tôi cho rằng chiến lược đầu tư trong bối cảnh hiện nay nên tổng hòa cả hai phương pháp trên, nhưng theo tỷ lệ 65% là chọn lọc cổ phiếu đầu tư giá trị, 35% là những mã đầu cơ trong xu hướng tăng. Thực tế trong con song chứng khoán vừa qua, việc chọn một cổ phiếu blue-chip trong lĩnh vực bảo hiểm đã mang lại cho tôi thành công khá ấn tượng giai đoạn đầu đợt sóng hồi cuối tháng 12/2012. Khoảng thời gian mua gom cổ phiếu của tôi kéo dài từ giữa tháng 10 và kết thúc vào cuối tháng 12 trước khi mã này xuất hiện bước tăng giá đột phá lên gấp đôi. Ngoài ra, việc quyết định lựa chọn 2 mã đầu cơ khác thuộc lĩnh vực chứng khoán và bất động sản cũng giúp tôi mang lại kết quả đáng kể.

Chiến lược chọn cổ phiếu đầu cơ khiến tôi phải kiên nhẫn và chăm chút hơn cho danh mục, đồng thời sẵn sàng bán hết khi đạt lợi nhuận kỳ vọng, hoặc thấy dấu hiệu bất ổn. Sau sự cố tin đồn trong thời gian vừa qua, ngay khi cổ phiếu bất động sản về tài khoản có lãi, tôi đã kiên quyết bán hết ngay khi thị trường có dấu hiệu bị bán mạnh.

Tóm lại, để tồn tại trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư không chuyên hoặc ít kinh nghiệm nên lựa chọn phương pháp đầu tư giá trị bởi việc ít phải theo dõi biến động của thị trường cũng như chủ động mua gom cổ phiếu tốt đang bị định giá thấp trong nhiều phiên. Ngược lại, phương pháp đầu cơ cổ phiếu nên dành cho những tay chơi chuyên nghiệp, nhiều kinh nghiệm do thời điểm mua bán cổ phiếu nhanh cũng như khả năng phát hiện các nhóm cổ phiếu có dòng tiền đầu cơ tham gia.

Lê Đức Khánh (theo vnexpress.net)
Giám đốc Chiến lược đầu tư, Công ty cổ phần Chứng khoán Maritime Bank